Τηλεόραση: Ένας αιώνας εξέλιξης!

Television rules the nation! Τηλεόραση. Η συσκευή που άλλαξε την καθημερινότητά μας. Το κυριότερο και δημοφιλέστερο μέσο μαζικής επικοινωνίας στον πλανήτη. Το «μαγικό» κουτί που εδώ και δεκαετίες παρέχει ψυχαγωγία και ενημέρωση σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους.

Τι είναι όμως η τηλεόραση;

Η λέξη είναι συνθετικό του αρχαίου ελληνικού προθέματος «τηλε-», το οποίο σημαίνει «μακριά», και της λέξης «όραση». Πρόκειται για ένα μαζικό σύστημα τηλεπικοινωνίας που χρησιμεύει στη μετάδοση και λήψη κινούμενων εικόνων και ήχου εξ αποστάσεως. Συνήθως, λέγοντας «τηλεόραση» εννοούμε τη συσκευή (δέκτη) η οποία λαμβάνει το σήμα που εκπέμπουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί σε συγκεκριμένες συχνότητες (κανάλια), με την οθόνη που απεικονίζει το αποτέλεσμα της εκπομπής, δηλαδή τη μετατροπή του σήματος σε εικόνα και ήχο. Όμως η ιστορία της τηλεόρασης, όπως κάθε μεγάλης και ενδιαφέρουσας τεχνολογίας του ανθρώπινου είδους, είναι μεγάλη και συναρπαστική.

Πως δουλεύει η τηλεόραση;

Έχοντας υπόψιν την παραπάνω αναφορά στα δύο συνθετικά της λέξης «τηλεόραση», η δουλειά της είναι ως δέκτης να λαμβάνει σήμα μέσω της κεραίας, καλωδίων ή δορυφόρου, να το αποκωδικοποιεί και να αναπαράγει εικόνα και ήχο.. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να γίνει αυτό. Από την παλιά καλή αναλογική τηλεόραση (ΑTV) που λάμβανε ραδιοκύματα UHF/VHF, τα οποία μετέφραζε σε οριζόντιες γραμμές μέσω του tuner (δέκτη) σε οριζόντιες γραμμές, την αναλογική καλωδιακή που έκανε το ίδιο αλλά μέσω ενός δικτύου καλωδίων, μέχρι την σύγχρονη ψηφιακή τηλεόραση της DIGEA που εκπέμπει δεδομένα σε πρότυπο MPEG, την IPTV που προσφέρει τηλεόραση συνεχόμενης ροής μέσω διαδικτύου και, εν τέλει τα προγράμματα on-demand, στα οποία οι τηλεθεατές μπορούν να απολαύσουν σήμερα, χρησιμοποιώντας τις ευρυζωνικές συνδέσεις στο διαδίκτυο που βρίσκονται σήμερα σε κάθε σπίτι.

Η εφεύρεση της τηλεόρασης

Ίσως έρχεται ως σοκ στους περισσότερους, αλλά η τηλεόραση στα αρχικά της στάδια ήταν μηχανική. Χρησιμοποιούσε τον δίσκο Nipkow (πατενταρισμένος το 1884 από τον Paul Julius Gottlieb Nipkow), έναν ταχέως περιστρεφόμενο δίσκο με οπές σε συγκεκριμένα μοτίβα, που βάσει της οφθαμμαπάτης της επιμονής της όρασης, δημιουργούσε γραμμές από φως οι οποίες συνέθεταν μια εικόνα. Η εφεύρεση της φωτοαγωγιμότητας του Σελινίου είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία των πρώτων φωτοηλεκτρικών αγωγών. Δεν άργησαν να εμφανιστούν οι πρώτοι φωτοευαίσθητοι αισθητήρες και εν τέλει, η τηλεφωτογραφία. [caption id="attachment_94582" align="alignnone" width="960"] O John Logie Baird και ένα πρωτότυπο της πρώτης τηλεοπτικής κάμερας.[/caption] Το πρώτο πλήρες σύστημα τηλεόρασης ήρθε από τον σκωτσέζο εφευρέτη John Logie Baird το 1923, το οποίο ανέπτυξε αρκετά ώστε στην δεκαετία που ακολούθησε, να έχει ανάλυση 32 γραμμών, αρκετή για να αναγνωρίζεται ένα ανθρώπινο πρόσωπο, ενώ κινούνταν με 12 καρέ το δευτερόλεπτο. Συμπεριλάμβανε συσκευές τηλεφωτογραφίας με, και χρησιμοποιούσε δίσκους Nipkow τόσο στην καταγραφή όσο και στον δέκτη που περιστρέφονταν με την ίδια ταχύτητα. Βέβαια εκείνη την εποχή υπήρχε και ένα άγχος για την ταχύτητα των δίσκων και την περίπτωση αποσυγχρονισμού. Σήμερα, μπορείτε να αφήσετε το calibration της τηλεόρασής σου στους ειδικούς. Μέσα σε μια δεκαετία, επετεύχθη η πρώτη ασύρματη εκπομπή εικόνων από το Λονδίνο μέχρι την Γλασκώβη, μια απόσταση 705 χιλιομέτρων. Δεν χρειάστηκε πολύς καιρός και για την πρώτη υπερατλαντική τηλεοπτική εκπομπή μεταξύ Λονδίνου και Νέας Υόρκης. [caption id="attachment_94584" align="alignnone" width="1009"] H τηλεπαρουσιάστρια Jane Carr μέσα απο την μηχανική τηλεόραση "Televisor" του John Logie Baird (1932) via Google Arts & Culture[/caption] Οι πρώτες μηχανικές τηλεοράσεις άρχισαν να εμφανίζονται στην αγορά όπως και οι πρώτοι τηλεοπτικοί σταθμοί σε Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Ενδεικτικά, το αγγλικό BBC, το Télévision-Baird-Natan στην Γαλλία και το Αμερικάνικο WRGB της General Electric. Φυσικά, οι εκπομπές ήταν περιορισμένες και θολές, ενώ οι μηχανικές τηλεοράσεις ήταν πανάκριβες και θορυβώδεις. Σε αντιθεση με σήμερα, οι αγοραστές είχαν πλήρη ευθύνη για την μεταφορά και την εγκατάστασή της συσκευής. [caption id="attachment_94583" align="alignnone" width="1140"] Baird Televisor (1930) η πρώτη εμπορικά διαθέσιμη τηλεόραση![/caption] Η ανάπτυξη της τηλεόρασης επιβραδύνθηκε αρκετά από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου η τεχνολογία της θεωρήθηκε επικίνδυνη για την διαρροή πολεμικών μυστικών. Όμως οι επόμενες δεκαετίες μετά τον πόλεμο, έμελλαν να είναι οι πιο δοξασμένες για την τηλεόραση. Η χρήση πλήρους ηλεκτρικού εξοπλισμού όπως η οθόνη καθοδικού σωλήνα, η οποία αντικατέστησε τον δίσκο του Nipkow. Κάτι που χρωστάμε στον έταιρο πατέρα της τηλεόρασης, τον Philo Farnsworth. Ο CRT ή "καθοδικός σωλήνας" είναι μια γυάλινη αεροστεγής κατασκευή που διαθέτει μια λυχνία εκπομπής ηλεκτρονίων και έναν ηλεκτρομαγνήτη που οδηγεί την ακτίνα σε μια επιφάνεια επικαλυμμένη με φώσφορο, δημιουργώντας φωτεινές γραμμές (scanlines ή rasters). Βασίζεται την την ίδια οφθαλμαπάτη με αυτή του δίσκου Nipkow, χωρίς όμως να έχει κινούμενα μέρη. Αυτό όχι μόνο έκανε την τηλεόραση μικρότερη, αλλά αύξησε την ευκρίνεια της σε τριψήφια νούμερα γραμμών, έκανε την έγχρωμη εκπομπή πιο εύκολη, αναπτύχθηκαν νέα πρωτόκολλα μεταφοράς εικόνας και η τηλεόραση μπήκε σε κάθε σπίτι και έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά ο John Logie Baird, υπήρξε κεντρικό πρόσωπο σχεδόν σε όλες τις παραπάνω εξελίξεις. Του απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο το 1937 από το International Faculty of Science, αλλά συνέχισε να προσφέρει νέες τεχνολογίες τηλεόρασης μέχρι το 1944.

Η τηλεόραση στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα η τηλεόραση ξεκίνησε το 1960 με πειραματικές εκπομπές αλλά ο πρώτος σταθμός με τακτικό πρόγραμμα ξεκίνησε το 1966 από τον δημόσιο σταθμό του ΕΙΡ και τον Σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων. Η μορφή του προγράμματος παγιώθηκε κατά την διάρκεια της Χούντας των συνταγματαρχών με μίξη ψυχαγωγικού προγράμματος και ενημέρωσης η οποία είχε αρκετή λογοκρισία λόγω του καθεστώτος. Το 1989 έκαναν την εμφάνισή τους οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί οι οποίοι σιγά-σιγά επικράτησαν στην προτίμηση των τηλεθεατών, τόσο στο ψυχαγωγικό όσο και στην ενημέρωση, χαρίζοντάς μας εμβληματικά σίριαλ, εικόνες από σημαντικά γεγονότα απ’ όλο τον κόσμο, φαντασμαγορικά σόου αλλά και την... ταινία της βραδιάς χωρίς να αποχωριστούμε την άνεση του σπιτιού μας. Και περνάμε στην σημερινή εποχή όπου η Digea, η οποία συστάθηκε κατόπιν συμφωνίας ιδιωτικών σταθμών πανελλαδικής εμβέλειας, πραγματοποίησε την ψηφιακή μετάβαση του τηλεοπτικού σήματος στην χώρα μας στις 6 Φεβρουαρίου του 2015, επιτρέποντάς μας να απολαμβάνουμε προγράμματα επίγειας τηλεόρασης σε HD. Πλέον, οι μεγάλες διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί αγώνες και η Eurovision εκπέμπονται σε υψηλή ποιότητα.

Επιστροφή στο σήμερα

Θυμάστε που οι τηλεοράσεις μέχρι 23 ιντσών μας φαινόντουσαν τεράστιες; Πλέον με τις σύγχρονες τεχνολογίες οθονών, τα περισσότερα σπίτια μπορούν να αποκτήσουν τηλεοράσεις 50 ιντσών και άνω και με αναλύσεις Full HD ή μεγαλύτερες σε προσιτές τιμές. Οι τηλεοράσεις πλέον δεν θυμίζουν σε τίποτα τα παλιά μπαούλα με την γυάλινη οθόνη που εξέπεμπε στατικό ηλεκτρισμό. Είναι λεπτές, στιλάτες, βάζουν το περιεχόμενο σε πρώτο πλάνο με ελάχιστα περιθώρια, έχουν νέες λειτουργίες που κάνουν την εμπειρία θέασης ακόμα καλύτερη όπως το HDR και ανανέωση υψηλού ρυθμού. Το σημαντικότερο όμως είναι πως έχουν γίνει έξυπνες. Πλέον δεν χρειάζεσαι αποκωδικοποιητές, set-up boxes ή συσκευές ανάγνωσης Blu-Ray. Έρχονται με δυνατότητα σύνδεσης στο internet και πλέον οι απανταχού τηλεθεατές μπορούν να συνδεθούν στις πιο δημοφιλείς υπηρεσίες streaming όπως το Netflix, Ertflix, Disney +, Apple TV+ κ.λπ, αλλά και να βλέπουν περιεχόμενο από το YouTube. Οι τηλεθεατές μπορούν επίσης να έχουν διαδραστικό περιεχόμενο μέσω του Hbbtv και να βλέπουν επιπλέον πληροφορίες, ενώ παρακολουθούν ζωντανές εκπομπές ή να βλέπουν προηγούμενες εκπομπές του αγαπημένου τους σταθμού που μπορεί να έχασαν όπως π.χ. δελτία ειδήσεων. Φυσικά, μαζί με την εικόνα, έχει αναβαθμιστεί και ο ήχος, ώστε να προσφέρει πραγματική εμπειρία σινεμά στο σπίτι σου. Ακόμα και η εγκατάσταση του ανάλογου συστήματος ήχου home cinema μπορεί να γίνει απο τους ειδικούς του Πλαισίου, για να απολαμβάνεις κάθε φορά την εμπειρία θέασής! Το τηλεκοντρόλ λοιπόν, από μια απλή συσκευή για ζάπιγκ, όπως εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1956, έχει γίνει ένα μαγικό ραβδί που μας δίνει πρόσβαση σε έναν μαγικό κόσμο περιεχομένου με σειρές, ντοκιμαντέρ, ταινίες και ενημέρωση, του οποίου το επίκεντρο αλλά και ο υπεύθυνος ροής είναι ο τηλεθεατής. Σταμάτα το Zapping γιατί η τηλεόραση σήμερα είσαι… εσύ!