Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου: All we hear is Radio ga ga!

Το ραδιόφωνο εκπαιδεύει και ενημερώνει, προωθεί τη δημοκρατική έκφραση, διαμορφώνει ιδέες. Το ραδιόφωνο είναι μέσο επικοινωνίας, ψυχαγωγίας και πληροφόρησης. Το ραδιόφωνο – σήμερα – γιορτάζει! 

Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου καθιερώθηκε από την UNESCO στις 29 Σεπτεμβρίου 2011, έπειτα από πρόταση της Ισπανικής Ακαδημίας Ραδιοφώνου. Η UNESCO έχει επιλέξει τη συγκεκριμένη μέρα, καθώς ήταν 13 Φεβρουαρίου το 1946 όταν πρωτολειτούργησε το ραδιόφωνο του ΟΗΕ.

Αρχικά, η πρόταση των Ισπανών ήταν να τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου στις 30 Οκτωβρίου, σε ανάμνηση της περίφημης εκπομπής του Όρσον Ουέλς το 1938, που έμεινε στην ιστορία ως «Ο Πόλεμος των Κόσμων».

Ο Πόλεμος των Κόσμων ήταν ένα επεισόδιο της Αμερικανικής ραδιοφωνικής εκπομπής Mercury Theatre On The Air. Μεταδόθηκε από το ραδιοφωνικό δίκτυο της CBS στις 30 Οκτωβρίου 1938, με αφορμή τη γιορτή του Χάλοουϊν. Τα πρώτα 40 λεπτά της ωριαίας εκπομπής παρουσιάστηκαν υπό τη μορφή δελτίων ειδήσεων, κατά τα οποία οι ακροατές ενημερώνονταν για μία εισβολή εξωγήινων από τον Άρη.

Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου είναι ο εορτασμός του ραδιοφώνου ως Μέσου Μαζικής Επικοινωνίας, η βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ των ραδιοφωνικών οργανισμών και η ενθάρρυνση των μεγάλων διεθνών δικτύων, όσο και των τοπικών ραδιοφώνων, να προωθήσουν την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την ελευθερία της έκφρασης.

Το ραδιόφωνο, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, μπήκε στις ζωές των ανθρώπων στις αρχές της δεκαετίας του 1920, ενώ βρισκόταν σε πειραματικό στάδιο, αρκετά χρόνια μετά τη χρήση ασυρμάτου για στρατιωτικούς σκοπούς.

Έκτοτε το ραδιόφωνο μας συντροφεύει παντού, στο σπίτι, στο γραφείο, στο αυτοκίνητο. Από αναλογικό έγινε ψηφιακό, μετατρέποντας τα ερτζιανά σε bits & bytes, μεταφέροντας τις μελωδίες του σε κάθε γωνιά του πλανήτη… και όχι μόνο!

2ος Παγκόσμιος Πόλεμος: Αμερικανοί στρατιώτες παρακολουθούν τη ραδιοφωνική μετάδοση ενός ματς, πάνω σε ένα Jeep.

Η «γέννηση» της σύγχρονης ραδιοφωνίας

Ο πρώτος σταθμός, ο οποίος λειτουργεί ακόμα και σήμερα, ήταν ο αμερικανικός KDKA (1020 kHz AM). Ξεκίνησε να εκπέμπει στις 20 Νοεμβρίου του 1920 και σήμερα ανήκει στην Entercom (CBS Radio East). Μέσα από τις συχνότητες του, οι επόμενες γενιές έζησαν όλα τα συγκλονιστικά γεγονότα που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία και ψυχαγωγήθηκαν με τις μελωδίες του.

Στην Ελλάδα ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός εξέπεμψε στη Θεσσαλονίκη με ιδιωτική πρωτοβουλία από το ραδιοηλεκτρολόγο Χρήστο Τσιγγιρίδη την 25η Μαρτίου του 1928. Μετά την απελευθέρωση, το ραδιόφωνο άλλαξε χαρακτήρα και άρχισαν οι πρώτες εκπομπές μέσω της ΕΙΡ (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας).

Μόναχο 1967: Έλληνες μετανάστες πάνω από ένα ραδιόφωνο ενημερώνται για τις πολιτικές εξελίξεις.

Λίγο αργότερα το 1947 ιδρύθηκε το Δεύτερο πρόγραμμα. Ο σχεδιασμός του ήταν ψυχαγωγικός και επιμορφωτικός, ενώ δημιουργήθηκε και το Τρίτο Πρόγραμμα που μετέδιδε αποκλειστικά κλασσική μουσική.

Οι «Καβαλάρηδες των FM Stereo»

Στη δεκαετία του ’70 πολλοί ήταν αυτοί που ονομάστηκαν «ραδιοπειρατές» με παράνομα ραδιόφωνα μικρής ή και μεγαλύτερης εμβέλειας, που αργότερα κάποιοι από αυτούς μεταπήδησαν σε γνωστά ιδιωτικά ραδιόφωνα.

Όπως και ο Στάθης Ψάλτης, στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία, όλα ξεκίνησαν από την αγάπη για το ραδιόφωνο, την ανάγκη για ελεύθερη έκφραση, την μεταλαμπάδευση της γνώσης του μαγικού κόσμου της μουσικής και γιατί όχι, την εξασφάλιση ενός μικρού εισοδήματος από τις «μαύρες» διαφημίσεις (χρήματα τα οποία ξοδεύονταν για τη συντήρηση και την αναβάθμιση των σταθμών).

Αρχικά οι ραδιοπειρατές εξέπεμπαν στα μεσαία κύματα, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Η πρόσβαση σε υλικά αλλά και σε πληροφορία ήταν σχετικά περιορισμένη, οπότε οι περισσότεροι από αυτούς τους ραδιοφωνικούς σταθμούς κατασκευάζονταν από απόφοιτους των ραδιοτεχνικών/ραδιοηλεκτρολογικών σχολών, οι οποίοι πειραματίζονταν με αυτοσχέδιες κατασκευές και ιδιοκατασκευασμένους ραδιοφωνικούς πομπούς.

Ένας από τους ιστορικούς ραδιοπειρατές είναι και ο Γιώργος Κυρλάκης, που λειτουργούσε με το ψευδώνυμο Easy Rider, δημιουργός του «Εδώ Πολυτεχνείο» με έναν πρόχειρο ραδιοπομπό μεσαίων κυμάτων στους 963 χιλιόκυκλους και φωνή της ηρωικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 στην Αθήνα.

Plaisio Radio: Εδώ η μουσική δεν σταματάει ποτέ!

Στη σύγχρονη εποχή το ραδιόφωνο έχει περάσει και στην ψηφιακή μορφή (Web Radio) και είναι σχετικά εύκολο για κάποιον με έναν υπολογιστή και τη χρήση του διαδικτύου να κάνει αναμετάδοση.

Χιλιάδες σταθμοί, χιλιάδες portals, από κλασική μέχρι ηλεκτρονική και από έντεχνη μέχρι heavy metal, το διαδίκτυο έριξε τα σύνορα και προσέφερε στους ραδιοφωνικούς σταθμούς τη δυνατότητα να ακουστούν σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Στο Πλαίσιο είμαστε λάτρεις της καλής μουσικής αλλά και του ραδιοφώνου! Και για να μεταδώσουμε την αγάπη μας για το τραγούδι, προκειμένου να περάσουμε και να περάσετε την ημέρα σας όσο πιο ευχάριστα γίνεται, δημιουργήσαμε ένα διαδικτυακό ραδιόφωνο, το Plaisio Radio.

To Plaisio Radio ξεκίνησε να «εκπέμπει» – 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα – τον Μάιο του 2006.

Τα μουσικά αφιερώματα του Plaisio Radio είναι προσβάσιμα από την επίσημη ιστοσελίδα του σταθμού, γεμάτα με γνωστά και αγαπημένα κομμάτια που έχουν σημαδέψει την παγκόμια μουσική σκηνή. Παράλληλα διαθέτει τα πιο ενημερωμένα playlists, καθώς παίζει πρώτο τις αυριανές επιτυχίες!

Kάθε βράδυ έχει και ένα διαφορετικό μουσικό αφιέρωμα, ενώ διαθέσιμα υπάρχουν περισσότερα από 100 podcasts. Μία από τις καινοτομίες του είναι η ταυτόχρονη αναπαραγωγή του video-clip για κάθε τραγούδι που ακούς!

Τα αφιερώματα αλλάζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα (ανάλογα με τις περιστάσεις), ενώ οι μελωδίες του σταθμού ακούγονται σε όλα τα καταστήματα και τους χώρους εργασίας του Πλαισίου, «συντροφεύοντας» τους εργαζόμενους/ακροατές της εταιρείας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

We Want the Airwaves: DIY Web Radio

Oι εποχές που η ραδιοφωνική εκπομπή απαιτούσε ειδικό εξοπλισμό έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Για να δημιουργήσεις το δικό σου ραδιοφωνικό σταθμό, απαιτείται πλέον ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ένα μικρόφωνο, ηχεία/ακουστικά, μουσικά αρχεία και φυσικά μία διαδικτυακή πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα πραγματοποιήσεις τα πρώτα σου βήματα ως DJ και παραγωγός. Μία τέτοια πλατφόρμα είναι και το Radionomy.

Το Radionomy είναι μία εύχρηστη και δωρεάν υπηρεσία ραδιοφωνικού περιεχομένου με χιλιάδες ραδιοφωνικούς σταθμούς, χωρισμένους ανά κατηγορία, με οποιοδήποτε είδος μουσικής. Σου δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσεις το δικό σου σταθμό, με playlists της αρεσκείας σου.

Για να ξεκινήσεις τη δική σου ραδιοφωνική εκπομπή, αρχικά κλικάρεις την επιλογή Produce. Θα σου ζητηθεί να κάνεις εγγραφή στην υπηρεσία, δίνοντας ένα email και ένα password ή να χρησιμοποιήσεις ένα λογαριασμό Fecebook/Google+. Στη συνέχεια, θα σου ζητηθεί το όνομα του σταθμού και κάποιες πληροφορίες (tags), σχετικά με το μουσικό περιεχόμενο που θα μεταδίδεις.

Η διαχείριση των εκπομπών γίνεται μέσα από την κονσόλα Radio Manager (αριστερά από το κεντρικό μενού). Αφού μπεις στην κονσόλα, μπορείς να κάνεις upload τα τραγουδιά που θέλεις και να δημιουργήσεις τα δικά σου playlists.

Η διαδικασία ενδέχεται να πάρει αρκετό χρόνο, ανάλογο με τον όγκο των τραγουδιών που θέλεις να ανεβάσεις.

Σκαλίζοντας τα ιδιαίτερα εύχρηστα μενου της πλατφόρμας, θα ανακαλύψεις ποικίλες λειτουργίες (Fillers, Clocks, Day Templates κα.) οι οποίες θα σε βοηθήσουν να ολοκληρώσεις το πρόγραμμα και τη ροή του σταθμού, ενώ με την επιλογή Social Share θα μπορείς να διαφημίσεις το σταθμό σου στα social media. Καλές εκπομπές!

Κλείνοντας αυτό το μικρό αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, ας σταθούμε σε κάποιες από τις πιο σημαντικές στιγμές της ιστορίας του:

• Το 1887, ο Γερμανός Χάινριχ Χερτζ (Hertz), απέδειξε πρώτος τη φυσική ύπαρξη των ραδιοκυμάτων και το 1894 έγινε από τον Σερ Όλιβερ Ντοτζ στην Αγγλία η πρώτη δημόσια επίδειξη ότι τα ραδιοκύματα μπορούσαν να μεταφέρουν μηνύματα σε αποστάσεις μερικών εκατοντάδων μέτρων.
• Το 1895, ο πατέρας του ραδιοφώνου Γουλιέλμος Μαρκόνι κατόρθωσε να μεταδώσει ηχητικά σήματα Μορς διαμέσου ερτζιανών κυμάτων.
• To 1906 στην Νέα Υόρκη όταν ο Φέσεντεν μετέδωσε για πρώτη φορά φωνή και μουσική μέσω ραδιοκυμάτων. Αργότερα ήρθε ο Nτε Φορέ για να εφεύρει την ηλεκτρονική λυχνία, η οποία ήταν η μόνη «μορφή» ραδιοφώνου για τα επόμενα 50-60 χρόνια
•  Στις 20 Νοεμβρίου 1920 λειτούργησε ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός, ο K.D.K.A., που λειτουργεί ακόμη και σήμερα
• Στην Ελλάδα ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός εξέπεμψε στη Θεσσαλονίκη με ιδιωτική πρωτοβουλία από το ραδιοηλεκτρολόγο Χρήστο Τσιγγιρίδη την 25 Μαρτίου του 1928.
• Στις 31 Μαΐου 1987, άνοιξε επίσημα ο πρώτος μη κρατικός ραδιοφωνικός σταθμός, ο «Αθήνα 984», με διευθυντή τον Γ. Τζανετάκο. Στον σταθμό μετακόμισαν και ξεκίνησαν εκπομπές πολλά γνωστά ονόματα δημοσιογράφων και παραγωγών της εποχής.
• Η δεκαετία του 90 θεωρείται η πιο δυνατή δεκαετία του ραδιοφώνου στην Ελλάδα, λόγω και της συνεχόμενης αύξησης των ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών.
• H χρυσή εποχή του ραδιοφώνου παρουσιάζεται στις «Μέρες Ραδιοφώνου» (1987) του Γούντι Άλεν.