Το ραδιόφωνο εκπαιδεύει, ενημερώνει, προωθεί τη δημοκρατική έκφραση και διαμορφώνει ιδέες. Είναι μέσο επικοινωνίας, ψυχαγωγίας και πληροφόρησης. Το ραδιόφωνο — σήμερα — γιορτάζει!
Η UNESCO έχει επιλέξει τη συγκεκριμένη μέρα, καθώς ήταν 13 Φεβρουαρίου το 1946 όταν πρωτολειτούργησε το ραδιόφωνο του ΟΗΕ. Αρχικά, η πρόταση των Ισπανών ήταν να τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου στις 30 Οκτωβρίου, σε ανάμνηση της περίφημης εκπομπής του Όρσον Γουέλς το 1938, που έμεινε στην ιστορία ως «Ο Πόλεμος των Κόσμων».
Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου…
Δεν είναι παρά ο εορτασμός του ραδιοφώνου ως Μέσου Μαζικής Επικοινωνίας, η βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ των ραδιοφωνικών οργανισμών και η ενθάρρυνση των μεγάλων διεθνών δικτύων, όσο και των τοπικών ραδιοφώνων, να προωθήσουν την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την ελευθερία της έκφρασης.
Το ραδιόφωνο, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, μπήκε στις ζωές των ανθρώπων στις αρχές της δεκαετίας του 1920, ενώ βρισκόταν σε πειραματικό στάδιο, αρκετά χρόνια μετά τη χρήση ασυρμάτου για στρατιωτικούς σκοπούς.
Έκτοτε το ραδιόφωνο μας συντροφεύει παντού, στο σπίτι, στο γραφείο, στο αυτοκίνητο. Από αναλογικό έγινε ψηφιακό, μετατρέποντας τα ερτζιανά σε bits & bytes, μεταφέροντας τις μελωδίες του σε κάθε γωνιά του πλανήτη — και όχι μόνο!
Η «γέννηση» της σύγχρονης ραδιοφωνίας
Ο πρώτος σταθμός, ο οποίος λειτουργεί ακόμα και σήμερα, ήταν ο αμερικανικός K.D.K.A. (1020 kHz AM). Ξεκίνησε να εκπέμπει στις 20 Νοεμβρίου του 1920 και σήμερα ανήκει στην Entercom (CBS Radio East). Μέσα από τις συχνότητες του, οι επόμενες γενιές έζησαν όλα τα συγκλονιστικά γεγονότα που σημάδεψαν την παγκόσμια ιστορία και ψυχαγωγήθηκαν με τις μελωδίες του.
Στην Ελλάδα ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός εξέπεμψε στη Θεσσαλονίκη με ιδιωτική πρωτοβουλία από το ραδιοηλεκτρολόγο Χρήστο Τσιγγιρίδη την 25η Μαρτίου του 1928. Μετά την απελευθέρωση, το ραδιόφωνο άλλαξε χαρακτήρα και άρχισαν οι πρώτες εκπομπές μέσω της ΕΙΡ (Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας).
Λίγο αργότερα το 1947 ιδρύθηκε το Δεύτερο Πρόγραμμα. Ο σχεδιασμός του ήταν ψυχαγωγικός και επιμορφωτικός, ενώ δημιουργήθηκε και το Τρίτο Πρόγραμμα που μετέδιδε αποκλειστικά κλασική μουσική.
Οι «Καβαλάρηδες των FM Stereo»
Στη δεκαετία του '70 πολλοί ήταν αυτοί που ονομάστηκαν «ραδιοπειρατές» με παράνομα ραδιόφωνα μικρής ή και μεγαλύτερης εμβέλειας, που αργότερα κάποιοι από αυτούς μεταπήδησαν σε γνωστά ιδιωτικά ραδιόφωνα.
Όπως και ο Στάθης Ψάλτης, στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία, όλα ξεκίνησαν από την αγάπη για το ραδιόφωνο, την ανάγκη για ελεύθερη έκφραση, την μεταλαμπάδευση της γνώσης του μαγικού κόσμου της μουσικής και γιατί όχι, την εξασφάλιση ενός μικρού εισοδήματος από τις «μαύρες» διαφημίσεις (χρήματα τα οποία ξοδεύονταν για τη συντήρηση και την αναβάθμιση των σταθμών).
Αρχικά οι ραδιοπειρατές εξέπεμπαν στα μεσαία κύματα, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Η πρόσβαση σε υλικά αλλά και σε πληροφορία ήταν σχετικά περιορισμένη, οπότε οι περισσότεροι από αυτούς τους ραδιοφωνικούς σταθμούς κατασκευάζονταν από απόφοιτους των ραδιοτεχνικών/ραδιοηλεκτρολογικών σχολών, οι οποίοι πειραματίζονταν με αυτοσχέδιες κατασκευές και ιδιοκατασκευασμένους ραδιοφωνικούς πομπούς.
Ένας από τους ιστορικούς ραδιοπειρατές είναι και ο Γιώργος Κυρλάκης, που λειτουργούσε με το ψευδώνυμο Easy Rider, δημιουργός του «Εδώ Πολυτεχνείο» με έναν πρόχειρο ραδιοπομπό μεσαίων κυμάτων στους 963 χιλιόκυκλους και φωνή της ηρωικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973 στην Αθήνα.
Plaisio Radio: Εδώ η μουσική δεν σταματάει ποτέ!
Στη σύγχρονη εποχή το ραδιόφωνο έχει περάσει και στην ψηφιακή μορφή (Web Radio) και είναι σχετικά εύκολο για κάποιον με έναν υπολογιστή και τη χρήση του διαδικτύου να κάνει αναμετάδοση. Χιλιάδες σταθμοί, χιλιάδες portals, από κλασική μέχρι ηλεκτρονική και από έντεχνη μέχρι heavy metal, το διαδίκτυο έριξε τα σύνορα και προσέφερε στους ραδιοφωνικούς σταθμούς τη δυνατότητα να ακουστούν σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Στο Πλαίσιο είμαστε λάτρεις της καλής μουσικής αλλά και του ραδιοφώνου! Και για να μεταδώσουμε την αγάπη μας για το τραγούδι, προκειμένου να περάσουμε και να περάσετε την ημέρα σας όσο πιο ευχάριστα γίνεται, δημιουργήσαμε ένα διαδικτυακό ραδιόφωνο, το Plaisio Radio.
To Plaisio Radio ξεκίνησε να «εκπέμπει» — 24 ώρες την ημέρα, 7 ημέρες την εβδομάδα — τον Μάιο του 2006. Διαθέτει τα πιο ενημερωμένα playlists — καθώς παίζει πρώτο τις αυριανές επιτυχίες — και οι μελωδίες του ακούγονται επί καθημερινής βάσης σε όλα τα καταστήματα και τους χώρους εργασίας του Πλαισίου, «συντροφεύοντας» τους εργαζόμενους αλλά και τους... ακροατές της εταιρείας καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας.
We want the airwaves, baby | DIY Web Radio
Οι εποχές που η ραδιοφωνική εκπομπή απαιτούσε ειδικό εξοπλισμό έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Για να δημιουργήσεις το δικό σου ραδιοφωνικό σταθμό, απαιτείται πλέον ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ένα μικρόφωνο, ηχεία/ακουστικά, μουσικά αρχεία και φυσικά μία διαδικτυακή πλατφόρμα, μέσω της οποίας θα πραγματοποιήσεις τα πρώτα σου βήματα ως DJ και παραγωγός.
Τα χρήματα που θα ξοδέψεις για τον ραδιοφωνικό σταθμό σου καθορίζονται από το που θέλεις να φτάσεις. Μπορείς να ξεκινήσετε με μία δωρεάν συνδρομή σε κάποια υπηρεσία (όπως π.χ. στην RadioKing, στην ShoutCast ή στην radio.co) και ανάλογα με την εξέλιξη του σταθμού να προχωρήσεις σε κάποια συνδρομή.
Οι συγκεκριμένες πλατφόρμες σου επιτρέπουν να δημιουργήσεις και να αυτοματοποιήσεις το σταθμό σου με ελάχιστα κλικ (συνήθως), χρησιμοποιούνται από χιλιάδες χρήστες παγκοσμίως και ενσωματώνουν πλούσιες δυνατότητες. Το καλό με αυτές τις υπηρεσίες είναι ότι μπορείς να τις δοκιμάσεις και να αποφασίσεις ποια από όλες σε εξυπηρετεί καλύτερα.
Σε περίπτωση που είσαι πιο έμπειρος και θέλεις να δημιουργήσεις έναν διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό απευθείας από τον υπολογιστή σου (server) θα χρειαστείς ένα αρκετά ισχυρό σύστημα, ανάλογο λογισμικό (όπως π.χ. ICECAST, PeerCast, Andromeda) και φυσικά, μία γρήγορη και αξιόπιστη διαδικτυακή σύνδεση.
Ένα άλλο θέμα που χρήζει προσοχής είναι φυσικά τα πνευματικά δικαιώματα της μουσικής που θα παίζεις από τον ραδιοφωνικό σου σταθμό. Ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας είναι ο αρμόδιος φορέας για τα ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην Ελλάδα, οπότε καλό θα ήταν πριν ξεκινήσετε να αναζητήσετε κάποιες πληροφορίες σχετικά με αυτό.
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, το μέγεθος της αγοράς — σε ό,τι αφορά το μερίδιο του διαδικτυακού ραδιοφώνου — αναμένεται να ξεπεράσει τα 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια (CAGR 18,1% από το 2023 έως το 2030).
Σημαντικές στιγμές στην ιστορία του Παγκόσμιου Ραδιοφώνου
- Το 1887, ο Γερμανός Χάινριχ Χερτζ (Hertz), απέδειξε πρώτος τη φυσική ύπαρξη των ραδιοκυμάτων και το 1894 έγινε από τον Σερ Όλιβερ Ντοτζ στην Αγγλία η πρώτη δημόσια επίδειξη ότι τα ραδιοκύματα μπορούσαν να μεταφέρουν μηνύματα σε αποστάσεις μερικών εκατοντάδων μέτρων.
- Το 1895, ο πατέρας του ραδιοφώνου Γουλιέλμος Μαρκόνι κατόρθωσε να μεταδώσει ηχητικά σήματα Μορς διαμέσου ερτζιανών κυμάτων.
- To 1906 στην Νέα Υόρκη όταν ο Φέσεντεν μετέδωσε για πρώτη φορά φωνή και μουσική μέσω ραδιοκυμάτων. Αργότερα ήρθε ο Nτε Φορέ για να εφεύρει την ηλεκτρονική λυχνία, η οποία ήταν η μόνη «μορφή» ραδιοφώνου για τα επόμενα 50-60 χρόνια
- Στις 20 Νοεμβρίου 1920 λειτούργησε ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός, ο K.D.K.A., που λειτουργεί ακόμη και σήμερα
- Στην Ελλάδα ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός εξέπεμψε στη Θεσσαλονίκη με ιδιωτική πρωτοβουλία από το ραδιοηλεκτρολόγο Χρήστο Τσιγγιρίδη την 25 Μαρτίου του 1928.
- Στις 31 Μαΐου 1987, άνοιξε επίσημα ο πρώτος μη κρατικός ραδιοφωνικός σταθμός, ο «Αθήνα 984», με διευθυντή τον Γ. Τζανετάκο. Στον σταθμό μετακόμισαν και ξεκίνησαν εκπομπές πολλά γνωστά ονόματα δημοσιογράφων και παραγωγών της εποχής.
- Η δεκαετία του 90 θεωρείται η πιο δυνατή δεκαετία του ραδιοφώνου στην Ελλάδα, λόγω και της συνεχόμενης αύξησης των ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών.
- H χρυσή εποχή του ραδιοφώνου παρουσιάζεται στις «Μέρες Ραδιοφώνου» (1987) του Γούντι Άλεν.
